KIN

Hyperbaric Oxygen Therapy (HBO) ฟื้นฟูร่างกาย ซ่อมแซมแผลเรื้อรัง และดูแลสุขภาพในชีวิตประจำวัน

การฟื้นฟูร่างกายไม่ใช่เรื่องของนักกีฬาเพียงอย่างเดียว ปัจจุบันคนทั่วไป โดยเฉพาะพนักงานออฟฟิศหรือคนทำงานที่มีความเครียด นอนหลับไม่เพียงพอ หรือมีปัญหาเรื้อรังจากพฤติกรรมในชีวิตประจำวัน ต่างก็มองหาวิธีการดูแลร่างกายให้ฟื้นตัวเร็วขึ้น และหนึ่งในวิธีที่เริ่มเป็นที่รู้จักมากขึ้น คือ การบำบัดด้วยออกซิเจนแรงดันสูง (Hyperbaric Oxygen Therapy: HBO)

 

HBO คืออะไร?

Hyperbaric Oxygen Therapy คือการให้ออกซิเจนบริสุทธิ์ 100% แก่ผู้ป่วยในห้องที่มีความดันบรรยากาศสูงกว่าปกติ (ประมาณ 2–3 เท่าของแรงดันบรรยากาศทั่วไป) จุดเด่นของการบำบัดนี้คือสามารถเพิ่มปริมาณออกซิเจนที่ละลายในพลาสมาได้มากกว่าปกติถึง 10–15 เท่า ทำให้ออกซิเจนสามารถแทรกซึมไปถึงเนื้อเยื่อที่ขาดเลือดหรือบาดเจ็บได้ดีขึ้น ช่วยกระตุ้นกระบวนการซ่อมแซมในระดับเซลล์

 

ประโยชน์ของ HBO Therapy ต่อการฟื้นฟูร่างกาย

1. กระตุ้นการสร้างเส้นเลือดใหม่ (Neoangiogenesis)
   ในบริเวณที่เลือดไหลเวียนไม่ดี เช่น ปลายนิ้ว ปลายเท้า หรือแผลเรื้อรัง
   HBO ช่วยกระตุ้นให้เกิดการสร้างเส้นเลือดฝอยใหม่ → เพิ่มการไหลเวียนเลือดในระยะยาว
2. ลดการอักเสบและบวมของเนื้อเยื่อ
   ออกซิเจนแรงดันสูงช่วยลด cytokines ที่ทำให้เกิดการอักเสบ
   เหมาะสำหรับคนที่มีภาวะบวมเรื้อรังจากการบาดเจ็บหรือผ่าตัด
3. ช่วยสมานแผลเรื้อรัง

• แผลเบาหวาน
• แผลกดทับในผู้สูงอายุ
• แผลติดเชื้อที่ดื้อยาปฏิชีวนะ
  หลายงานวิจัยพบว่า HBO ทำให้แผลปิดเร็วขึ้น และลดความเสี่ยงในการตัดอวัยวะ

เพิ่มประสิทธิภาพของเซลล์เม็ดเลือดขาว
HBO ช่วยให้เม็ดเลือดขาวฆ่าเชื้อได้ดีขึ้น โดยเฉพาะในสภาวะที่เนื้อเยื่อมีออกซิเจนต่ำ เช่น แผลเน่า ติดเชื้อลึก

HBO กับชีวิตคนทำงาน – มากกว่าแค่การรักษาโรค

แม้ HBO จะถูกใช้หลัก ๆ ในกลุ่มผู้ป่วยเฉพาะทาง แต่ปัจจุบันมีการนำมาใช้ในมิติของ “การฟื้นฟูร่างกาย” ในกลุ่มคนทั่วไปมากขึ้น เช่น:

- ช่วยลดอาการเหนื่อยล้าเรื้อรัง (Chronic Fatigue)

• พนักงานออฟฟิศที่นอนหลับไม่ลึก ทำงานหนัก สมองล้า
• การให้ออกซิเจนแรงดันสูงช่วยเพิ่มปริมาณออกซิเจนในสมอง
• ฟื้นฟูระบบประสาทอัตโนมัติ (autonomic nervous system)

- ฟื้นตัวจากภาวะสมองล้าหรือ "Brain Fog"

• เคสที่น่าสนใจมากในกลุ่มผู้ป่วย long COVID หรือแม้แต่ในคนที่เครียดจัด
• งานวิจัยจาก Tel Aviv University (2021) พบว่า HBO ช่วยฟื้นฟูการทำงานของสมองในผู้ป่วยที่มี cognitive decline

- ชะลอกระบวนการเสื่อมของร่างกาย

• การเพิ่มออกซิเจนในระดับเซลล์ ทำให้กระบวนการซ่อมแซมดีขึ้น
• มีงานวิจัยเบื้องต้นที่พบว่า HBO อาจช่วยชะลอ telomere shortening (กระบวนการชราของเซลล์)

 

งานวิจัยสนับสนุน

• Thom SR. (2011): พบว่า HBO ช่วยเพิ่มการแสดงออกของยีนที่เกี่ยวข้องกับการซ่อมแซมเนื้อเยื่อและลดการอักเสบ
• Kranke et al. (Cochrane, 2015): HBO ช่วยลดอัตราการตัดขาในผู้ป่วยแผลเบาหวานเรื้อรัง
• Hadanny et al. (2021): งานวิจัยจากอิสราเอล พบว่า HBO ช่วยเพิ่มความหนาแน่นของสมอง (gray matter volume) และประสิทธิภาพสมองในผู้สูงอายุ

ข้อควรระวังและผลข้างเคียง

HBO โดยทั่วไปถือว่าปลอดภัย แต่ก็มีข้อควรระวัง เช่น

• ปวดหูจากการเปลี่ยนแรงดัน (คล้ายขึ้นเครื่องบิน)
• ปวดหัว วิงเวียนในบางราย
• ห้ามใช้ในผู้ที่มีภาวะปอดรั่ว (pneumothorax)
• ต้องอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์ที่มีประสบการณ์

 

Hyperbaric Oxygen Therapy ไม่ได้มีไว้แค่สำหรับ “ผู้ป่วยหนัก” แต่กำลังกลายเป็นเครื่องมือหนึ่งที่ช่วยในการ ซ่อมแซม ฟื้นฟู และเสริมประสิทธิภาพร่างกาย ในกลุ่มคนทำงานหรือผู้ที่อยากดูแลสุขภาพเชิงลึก ถ้าคุณเป็นคนหนึ่งที่รู้สึกว่า “ร่างกายฟื้นตัวช้า เหนื่อยล้าตลอดเวลา แผลหายช้า หรือสมองล้า” การพิจารณา HBO อาจเป็นคำตอบที่น่าสนใจ

 

แหล่งข้อมูลอ้างอิง

1. Thom, S. R. (2011). Hyperbaric oxygen: its mechanisms and efficacy. Plastic and Reconstructive Surgery, 127(Suppl 1), 131S–141S.
2. Kranke, P., et al. (2015). Hyperbaric oxygen therapy for chronic wounds. Cochrane Database of Systematic Reviews, (6), CD004123.
3. Hadanny A, et al. (2021). Hyperbaric oxygen therapy induces cognitive enhancement and brain microstructure repair in the elderly. Aging, 13(5): 7020–7031.
4. Moon, R. E. (2019). Hyperbaric oxygen therapy indications. Undersea and Hyperbaric Medical Society (UHMS).