กายภาพบำบัดสำหรับผู้สูงอายุ: แนวทางการฟื้นฟู และดูแลสุขภาพแบบองค์รวม

ในยุคที่สังคมไทยกำลังก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุอย่างเต็มตัว การดูแลสุขภาพผู้สูงอายุกลายเป็นประเด็นสำคัญที่ไม่อาจมองข้าม โดยเฉพาะอย่างยิ่งการจัดการกับอาการปวดเรื้อรัง การป้องกันการหกล้ม และการรักษาคุณภาพชีวิตที่ดี กายภาพบำบัดเป็นหนึ่งในวิธีการที่มีประสิทธิภาพในการฟื้นฟู และดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ บทความนี้จะนำเสนอข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับบทบาทของกายภาพบำบัดในการดูแลผู้สูงอายุ โดยอ้างอิงจากหลักฐานทางการแพทย์ที่ทันสมัย

1. ความสำคัญของกายภาพบำบัดในผู้สูงอายุ

กายภาพบำบัดมีบทบาทสำคัญในการฟื้นฟูและดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ โดยมีเป้าหมายหลักดังนี้

1. การรักษา และเพิ่มความสามารถในการเคลื่อนไหว
2. การบรรเทาอาการปวดเรื้อรัง
3. การป้องกันการหกล้ม และการบาดเจ็บ
4. การเพิ่มความแข็งแรง และความทนทานของร่างกาย
5. การปรับปรุงการทรงตัว และการประสานงานของร่างกาย
6. การส่งเสริมความเป็นอิสระในการทำกิจวัตรประจำวัน

สถาบันชั้นนำอย่าง KIN Rehab ได้พัฒนาโปรแกรมกายภาพบำบัดที่ออกแบบเฉพาะสำหรับผู้สูงอายุ โดยคำนึงถึงความต้องการ และข้อจำกัดของแต่ละบุคคล

2. ประสิทธิภาพของกายภาพบำบัดในการจัดการอาการปวดเรื้อรัง

อาการปวดเรื้อรังเป็นปัญหาสุขภาพที่พบบ่อยในผู้สูงอายุ ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตอย่างมาก การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบโดย Geneen และคณะ (2017) พบว่า การออกกำลังกาย และกิจกรรมทางกายสามารถช่วยลดความรุนแรงของอาการปวด และเพิ่มคุณภาพชีวิตในผู้ที่มีอาการปวดเรื้อรัง

นักกายภาพบำบัดที่ KIN Rehab มีความเชี่ยวชาญในการออกแบบโปรแกรมการออกกำลังกายที่เหมาะสมกับผู้สูงอายุแต่ละราย โดยคำนึงถึงสภาพร่างกาย ระดับความเจ็บปวด และเป้าหมายของผู้ป่วย โปรแกรมอาจรวมถึง

1. การออกกำลังกายเพื่อเพิ่มความยืดหยุ่น
2. การเสริมสร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ
3. การฝึกการทรงตัว
4. การออกกำลังกายแบบแอโรบิกเบาๆ

นอกจากนี้ การใช้เทคนิคการบำบัดด้วยมือ (Manual Therapy) เช่น การนวดเนื้อเยื่อลึก และการดัดดึง ก็มีส่วนช่วยในการบรรเทาอาการปวดได้อย่างมีประสิทธิภาพ

3. การป้องกันการหกล้มในผู้สูงอายุ

การหกล้มเป็นปัญหาสำคัญที่พบบ่อยในผู้สูงอายุ ซึ่งอาจนำไปสู่การบาดเจ็บรุนแรง และภาวะทุพพลภาพ  (สภาวะที่บุคคลไม่สามารถทำกิจกรรมหรือการทำงานบางอย่างได้อย่างปกติ) Sherrington และคณะ (2019) ได้ทำการวิเคราะห์อภิมานและพบว่า โปรแกรมการออกกำลังกายที่ออกแบบอย่างเหมาะสมสามารถลดอัตราการหกล้มในผู้สูงอายุที่อาศัยในชุมชนได้ถึง 23%

KIN Rehab, KIN ORIGIN และ KIN Nursing Home ให้ความสำคัญกับการป้องกันการหกล้มเป็นอย่างมาก โดยมีการจัดโปรแกรมเฉพาะที่ประกอบด้วย

1. การประเมินความเสี่ยงในการหกล้ม
2. การฝึกการทรงตัวและการเดิน
3. การเสริมสร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อขา
4. การปรับสภาพแวดล้อมให้ปลอดภัย
5. การให้คำแนะนำเกี่ยวกับการใช้อุปกรณ์ช่วยเดิน

4. เทคโนโลยีในการฟื้นฟูผู้สูงอายุ

ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีได้นำมาซึ่งนวัตกรรมใหม่ๆ ในวงการกายภาพบำบัด Mehrholz และคณะ (2018) ได้ทำการศึกษาและพบว่า การใช้หุ่นยนต์ช่วยในการฝึกแขนสามารถเพิ่มความสามารถในการทำกิจวัตรประจำวันและเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อแขนในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง

KIN Rehab และ KIN ORIGIN ได้นำเทคโนโลยีล้ำสมัยมาใช้ในการฟื้นฟูผู้สูงอายุ ได้แก่

1. หุ่นยนต์ช่วยฝึกเดิน (Robotic Gait Training)
2. เครื่องออกกำลังกาย ลู่วิ่งในน้ำ (Aquatic Treadmill)
3. เครื่องกระตุ้นไฟฟ้าเพื่อลดอาการปวดและกระตุ้นการทำงานของกล้ามเนื้อ
4. ออกซิเจนบำบัด Hyperbaric Oxygen Therapy (HBOT)

5. การดูแลผู้สูงอายุแบบองค์รวม

การดูแลผู้สูงอายุที่มีประสิทธิภาพไม่ได้จำกัดอยู่เพียงการรักษาทางกายภาพเท่านั้น แต่ยังรวมถึงการดูแลด้านจิตใจ และสังคมด้วย KIN Rehab, KIN ORIGIN และ KIN Nursing Home มีทีมสหวิชาชีพที่ประกอบด้วย

1. นักกายภาพบำบัด
2. แพทย์เวชศาสตร์ฟื้นฟู
3. พยาบาลวิชาชีพ
4. นักจิตวิทยา
5. นักโภชนาการ
6. นักกิจกรรมบำบัด

ทีมสหวิชาชีพนี้ทำงานร่วมกันเพื่อวางแผนการดูแลที่ครอบคลุมทุกมิติ โดยคำนึงถึงความต้องการเฉพาะของผู้สูงอายุแต่ละราย

6. โภชนาการสำหรับผู้สูงอายุในการฟื้นฟูสมรรถภาพ

โภชนาการที่เหมาะสมมีบทบาทสำคัญในการฟื้นฟูสมรรถภาพของผู้สูงอายุ การวิจัยล่าสุดโดย Deutz และคณะ (2014) พบว่า การเสริมโปรตีนในอาหารสามารถช่วยชะลอการสูญเสียมวลกล้ามเนื้อในผู้สูงอายุได้

ที่ KIN Rehab, KIN ORIGIN และ KIN Nursing Home  มีนักโภชนาการที่เชี่ยวชาญในการดูแลผู้สูงอายุ โดยจะวางแผนอาหารที่เหมาะสมกับความต้องการทางโภชนาการของผู้สูงอายุแต่ละราย

7. การฟื้นฟูสมรรถภาพปอดในผู้สูงอายุ

โรคระบบทางเดินหายใจเป็นปัญหาสุขภาพที่พบบ่อยในผู้สูงอายุ โดยเฉพาะโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD) McCarthy และคณะ (2015) พบว่า การฟื้นฟูสมรรถภาพปอดสามารถเพิ่มความสามารถในการออกกำลังกายและคุณภาพชีวิตในผู้ป่วย COPD ได้อย่างมีนัยสำคัญ

KIN Rehab มีโปรแกรมฟื้นฟูสมรรถภาพปอดสำหรับผู้สูงอายุ ซึ่งประกอบด้วยการฝึกการหายใจ การออกกำลังกายเพื่อเพิ่มความทนทาน และการให้ความรู้เกี่ยวกับการจัดการอาการ

8. การฟื้นฟูผู้สูงอายุหลังการผ่าตัด

การผ่าตัดในผู้สูงอายุ ไม่ว่าจะเป็นการผ่าตัดกระดูกสะโพก เข่า หรือการผ่าตัดใหญ่อื่นๆ มักต้องการการฟื้นฟูอย่างเข้มข้นหลังการผ่าตัด Hulzebos และ van Meeteren (2016) พบว่า การกายภาพบำบัดก่อนและหลังการผ่าตัดสามารถลดภาวะแทรกซ้อน และระยะเวลาการนอนโรงพยาบาลในผู้สูงอายุได้

KIN Rehab และ KIN ORIGIN  มีโปรแกรมการฟื้นฟูหลังการผ่าตัดที่ออกแบบเฉพาะสำหรับผู้สูงอายุ ซึ่งประกอบด้วย

1. การประเมินสภาพร่างกายก่อน และหลังการผ่าตัด
2. การวางแผนการฟื้นฟูร่วมกับทีมแพทย์
3. การฝึกการเคลื่อนไหวและการทำกิจวัตรประจำวันอย่างปลอดภัย
4. การจัดการความปวดด้วยวิธีทางกายภาพบำบัด
5. การฝึกการใช้อุปกรณ์ช่วยเดินหรืออุปกรณ์เสริมอื่นๆ

ที่ KIN Rehab และ KIN ORIGIN  มีบริการดูแลระยะกลาง (Intermediate Care) สำหรับผู้สูงอายุที่ต้องการการฟื้นฟูอย่างต่อเนื่องหลังออกจากโรงพยาบาล ช่วยให้ผู้สูงอายุสามารถกลับไปใช้ชีวิตที่บ้านได้อย่างปลอดภัยและมีคุณภาพชีวิตที่ดี

9. การกายภาพบำบัดสำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะสมองเสื่อม

ภาวะสมองเสื่อมเป็นปัญหาสุขภาพที่พบได้บ่อยในผู้สูงอายุ และมักส่งผลกระทบต่อความสามารถในการเคลื่อนไหวและการทำกิจวัตรประจำวัน Forbes และคณะ (2015) พบว่า การออกกำลังกายสามารถช่วยชะลอการเสื่อมของสมรรถภาพทางกายและการรู้คิดในผู้ที่มีภาวะสมองเสื่อมได้

KIN Rehab, KIN ORIGIN และ KIN Nursing Home  มีโปรแกรมกายภาพบำบัดเฉพาะสำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะสมองเสื่อม ซึ่งเน้นที่:

1. การรักษาความสามารถในการเคลื่อนไหวและการทรงตัว
2. การกระตุ้นการรับรู้และการมีปฏิสัมพันธ์ผ่านกิจกรรมทางกาย
3. การฝึกการทำกิจวัตรประจำวันเพื่อรักษาความเป็นอิสระ
4. การให้คำแนะนำแก่ผู้ดูแลเกี่ยวกับการช่วยเหลือด้านการเคลื่อนไหวอย่างปลอดภัย

การกายภาพบำบัดมีบทบาทสำคัญในการฟื้นฟูและดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ โดยครอบคลุมตั้งแต่การจัดการอาการปวดเรื้อรัง การป้องกันการหกล้ม ไปจนถึงการส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค การดูแลแบบองค์รวมที่ KIN Rehab, KIN ORIGIN และ KIN Nursing Home ซึ่งผสมผสานความเชี่ยวชาญของทีมสหวิชาชีพ การใช้เทคโนโลยีทันสมัย และการให้บริการที่ครอบคลุมทั้งในสถานพยาบาลและในชุมชน ช่วยให้ผู้สูงอายุสามารถรักษาความเป็นอิสระและมีคุณภาพชีวิตที่ดีได้ยาวนานขึ้น

การลงทุนในสุขภาพผ่านการกายภาพบำบัดจึงเป็นก้าวสำคัญสู่การมีคุณภาพชีวิตที่ดีในวัยสูงอายุ และเป็นส่วนสำคัญในการรับมือกับสังคมผู้สูงอายุที่กำลังเติบโตขึ้นในประเทศไทย

แหล่งข้อมูลอ้างอิง
1. Geneen, L. J., Moore, R. A., Clarke, C., Martin, D., Colvin, L. A., & Smith, B. H. (2017). Physical activity and exercise for chronic pain in adults: an overview of Cochrane Reviews. Cochrane Database of Systematic Reviews, (4).

2.Sherrington, C., Fairhall, N. J., Wallbank, G. K., Tiedemann, A., Michaleff, Z. A., Howard, K., ... & Lamb, S. E. (2019). Exercise for preventing falls in older people living in the community. Cochrane Database of Systematic Reviews, (1). 

3. Mehrholz, J., Pohl, M., Platz, T., Kugler, J., & Elsner, B. (2018). Electromechanical and robot‐assisted arm training for improving activities of daily living, arm function, and arm muscle strength after stroke. Cochrane Database of Systematic Reviews, (9).

4. Deutz, N. E., Bauer, J. M., Barazzoni, R., Biolo, G., Boirie, Y., Bosy-Westphal, A., ... & Calder, P. C. (2014). Protein intake and exercise for optimal muscle function with aging: recommendations from the ESPEN Expert Group. Clinical Nutrition, 33(6), 929-936.

5. McCarthy, B., Casey, D., Devane, D., Murphy, K., Murphy, E., & Lacasse, Y. (2015). Pulmonary rehabilitation for chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database of Systematic Reviews, (2).

6. Hulzebos, E. H., & van Meeteren, N. L. (2016). Making the elderly fit for surgery. British Journal of Surgery, 103(4), 463.

7. Forbes, D., Forbes, S. C., Blake, C. M., Thiessen, E. J., & Forbes, S. (2015). Exercise programs for people with dementia. Cochrane Database of Systematic Reviews, (4).

8. Sions, J. M., Tyrell, C. M., Knarr, B. A., Jancosko, A., & Binder-Macleod, S. A. (2017). Age- and stroke-related skeletal muscle changes: a review for the geriatric clinician. Journal of Geriatric Physical Therapy, 40(3), 363-372. https://doi.org/10.1519/JPT.0000000000000100