KIN

อัมพฤกษ์ - อัมพาต จาก โรคหลอดเลือดสมอง

สมอง ( Brain ) เป็นอวัยวะสำคัญทำหน้าที่ควบคุมการทำงานของร่างกาย รวมทั้งควบคุมการทำงานของหัวใจ ระบบหายใจ หากมีความผิดปกติ สมองถูกทำลายจะทำให้ร่างกายทำงานผิดปกติเรียกว่าพิการหรืออาจเสียชีวิตได้  โดยหนึ่งในโรคสมองที่เป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับต้นๆ ของประชากรโลกและคนไทย ซึ่งมีแนวโน้มเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ คือ โรคหลอดเลือดสมองตีบ และหลอดเลือดสมองแตก ที่ทำให้เกิดอัมพฤกษ์ อัมพาต

อัมพฤกษ์ อัมพาต หรือ โรคหลอดเลือดสมอง แบ่งได้เป็น 2 ประเภท คือ
1. สมองขาดเลือด พบประมาณ 70-80% ของผู้ป่วยอัมพฤกษ์อัมพาต เกิดจากความผิดปกติของหลอดเลือดแดงที่ไปเลี้ยงสมองเกิดการตีบหรืออุดตัน ซึ่งเป็นผลจากการที่ผู้ป่วยมีปัจจัยเสี่ยงต่าง ๆ  เช่น โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง การบริโภคอาหารที่มีไขมันสูง  การสูบบุหรี่   ภาวะหัวใจวายหรือหัวใจเต้นผิดจังหวะบางชนิด การขาดการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ  โรคเลือดบางอย่าง เช่น ภาวะเลือดข้นผิดปกติ   เกร็ดเลือดสูง  เม็ดเลือดขาวสูงผิดปกติ  ผู้ป่วยที่มีปัจจัยเสี่ยงดังกล่าวอยู่เป็นเวลานานจะเป็นผลให้ผนังหลอดเลือดหนาและแข็งตัว เกิดการตีบหรืออุดตัน ทำให้สมองขาดเลือดเกิดอัมพาตตามมาในที่สุด  โดยผู้ป่วยเหล่านี้มักมีโรคหลอดเลือดหัวใจตีบร่วมด้วย
2. หลอดเลือดสมองแตก เมื่อเกิดการแตกของหลอดเลือดสมอง ก้อนเลือดจะเบียดดันเนื้อสมองส่วนที่ดีทำให้เสียหน้าที่เซลล์สมองทำงานผิดปกติ  เกิดอัมพฤกษ์อัมพาตตามมา ภาวะนี้มักสัมพันธ์กับโรคความดันโลหิตสูงที่ไม่ได้รับการรักษาอยู่เป็นเวลานาน  นอกจากนี้ยังเกิดจากความเครียด  การดื่มแอลกอฮอล์ รวมทั้งยาบางชนิด

อาการของ อัมพฤกษ์ อัมพาต
หากมีอาการในข้อหนึ่งข้อใดดังต่อไปนี้ ควรรีบพบแพทย์ทันที            

1. มีอาการชาหรืออ่อนแรงของแขนขา หรือใบหน้าข้างใดข้างหนึ่ง
2. ตาข้างใดข้างหนึ่งมัวหรือมองไม่เห็น
3. พูดลำบาก พูดไม่ได้ หรือไม่เข้าใจคำพูด
4. มีอาการปวดศีรษะอย่างรุนแรงโดยไม่มีสาเหตุชัดเจน
5. มีอาการมึนงง หรือเดินไม่มั่นคง เสียศูนย์

การรักษา
ในปัจจุบันสามารถให้การรักษาได้โดยความรวดเร็วในการรักษาถือเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุด เพราะยิ่งปล่อยไว้จะทำให้สมองเกิดความเสียหายมากขึ้น จำเป็นต้องได้รับการรักษาภายในระยะเวลา 3 - 4.5 ชั่วโมง

ยาที่แพทย์มักใช้ในการรักษาได้แก่

1. ยาละลายลิ่มเลือด

หากผู้ป่วยได้รับการรักษาอย่างรวดเร็ว อาการของผู้ป่วยจะเริ่มดีขึ้นตามลำดับ และอาจกลับมาเป็นปกติได้ ภายใน 6 เดือน แต่ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับความเสียหายของสมอง และในระหว่างการพักฟื้นผู้ป่วยจะต้องได้รับการกายภาพบำบัดเพื่อฟื้นฟูความสามารถในการสื่อสาร และการเคลื่อนไหวเพื่อให้กลับมาใกล้เคียงปกติมากที่สุด

ดูแลอย่างไรไม่ให้เป็น อัมพฤกษ์ อัมพาต 
เรื่องการดูแล มีความสำคัญมากในการป้องกันไม่ให้เกิดอัมพฤกษ์อัมพาต โดยมีข้อปฏิบัติดังนี้
 1. การรักษาและควบคุมปัจจัยเสี่ยง

ได้แก่ การรักษาเบาหวาน ความดันโลหิตสูง การงดสูบบุหรี่
 2. การป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำ

ด้วยการใช้ยาต้านเกล็ดเลือด หรือยาป้องกันการแข็งตัวของเลือด
 3. การลดอาหารไขมัน โดยเฉพาะไขมันอิ่มตัว   อาหารเค็ม   กินผักและผลไม้ให้มาก 
 4. จำกัดการดื่มสุรา  เบียร์
 5. รักษาน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
 6. ออกกำลังกายให้สม่ำเสมอ

ขอขอบคุณข้อมูล : อ.นพ.ยงชัย  นิละนนท์ , แพทย์หญิงพรรณวลัย ผดุงวณิชย์กุล