รู้ทันโรคหลอดเลือดสมอง ป้องกันได้ก่อนสาย
จากข่าวการสิ้นพระชนม์ของสมเด็จพระสันตะปาปาฟรานซิส เพราะโรคหลอดเลือดสมองกับภาวะหัวใจล้มเหลว เป็นเรื่องที่ทำให้เราต้องหันมาใส่ใจสุขภาพกันมากขึ้น เพราะโรคนี้ไม่ใช่แค่เกิดกับผู้สูงอายุอีกต่อไปแล้ว ทุกวันนี้คนวัยทำงานหรืออายุแค่ 30-40 ปีก็มีโอกาสเป็นได้มากขึ้นเรื่อยๆ
คุณหมอเจด จากโรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา เลยออกมาแนะนำว่าเราสามารถป้องกันโรคนี้ได้ ถ้ารู้ว่าปัจจัยเสี่ยงมีอะไรบ้าง และดูแลตัวเองให้ดีตั้งแต่เนิ่นๆ
โรคหลอดเลือดสมองคืออะไร?
โรคหลอดเลือดสมองเกิดขึ้นเมื่อการไหลเวียนของเลือดไปยังสมองถูกขัดขวาง ไม่ว่าจะจากการอุดตันของหลอดเลือด (ischemic stroke) หรือการแตกของหลอดเลือด (hemorrhagic stroke) ส่งผลให้เซลล์สมองขาดออกซิเจนและสารอาหาร ทำให้เนื้อเยื่อสมองเสียหายหรือเสียชีวิต หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที อาจนำไปสู่ความพิการถาวรหรือเสียชีวิตได้
ประเภทของโรคหลอดเลือดสมอง (Stroke)
- โรคหลอดเลือดสมองตีบ (Ischemic Stroke): เกิดจากการอุดตันของหลอดเลือดที่นำเลือดไปเลี้ยงสมอง มักเกิดจากลิ่มเลือดหรือคราบไขมันสะสม
- โรคหลอดเลือดสมองแตก (Hemorrhagic Stroke): เกิดจากการแตกของหลอดเลือดในสมอง ทำให้เลือดไหลเข้าไปในเนื้อสมอง
- ภาวะหลอดเลือดสมองขาดเลือดชั่วคราว (Transient Ischemic Attack - TIA): เป็นภาวะที่มีอาการคล้ายโรคหลอดเลือดสมอง แต่หายได้ภายในเวลาไม่เกิน 24 ชั่วโมง ถือเป็นสัญญาณเตือนของโรคหลอดเลือดสมองที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต
ปัจจัยเสี่ยงของโรคหลอดเลือดสมอง (Stroke)
ปัจจัยเสี่ยงของโรคหลอดเลือดสมองสามารถแบ่งออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่
ปัจจัยเสี่ยงที่ไม่สามารถควบคุมได้
- อายุ: ความเสี่ยงเพิ่มขึ้นตามอายุ โดยเฉพาะผู้ที่มีอายุมากกว่า 55 ปี
- เพศ: ผู้ชายมีความเสี่ยงสูงกว่าผู้หญิงในช่วงอายุน้อย แต่ความเสี่ยงจะเท่ากันหรือสูงกว่าในผู้หญิงเมื่ออายุมากขึ้น
- ประวัติครอบครัว: หากมีสมาชิกในครอบครัวเคยเป็นโรคหลอดเลือดสมอง ความเสี่ยงจะเพิ่มขึ้น
- เชื้อชาติ: บางเชื้อชาติมีความเสี่ยงสูงกว่า เช่น คนผิวดำและชาวเอเชีย
ปัจจัยเสี่ยงที่สามารถควบคุมได้
- ความดันโลหิตสูง: เป็นปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญที่สุด ควรควบคุมความดันให้อยู่ในระดับปกติ
- เบาหวาน: ระดับน้ำตาลในเลือดสูงสามารถทำลายหลอดเลือดและเพิ่มความเสี่ยง
- ไขมันในเลือดสูง: ไขมันเลว (LDL) สูงสามารถสะสมในหลอดเลือดและทำให้เกิดการอุดตัน
- การสูบบุหรี่: สารนิโคตินและคาร์บอนมอนอกไซด์ในบุหรี่สามารถทำลายหลอดเลือดและเพิ่มความเสี่ยง
- การดื่มแอลกอฮอล์: การดื่มมากเกินไปสามารถเพิ่มความดันโลหิตและระดับไขมันในเลือด
- น้ำหนักเกินหรือโรคอ้วน: เพิ่มความเสี่ยงของความดันโลหิตสูง เบาหวาน และไขมันในเลือดสูง
- การไม่ออกกำลังกาย: การขาดการเคลื่อนไหวสามารถเพิ่มความเสี่ยงของโรคหลอดเลือดสมอง
อาการเตือนของโรคหลอดเลือดสมอง (Stroke)
การรู้จักอาการเตือนของโรคหลอดเลือดสมองสามารถช่วยให้ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที โดยใช้หลักการจำง่ายๆ คือ BE FAST:
- B - Balance (การทรงตัว): สูญเสียการทรงตัว หรือมีปัญหาในการเดิน
- E - Eyes (สายตา): การมองเห็นเปลี่ยนแปลง เช่น มองเห็นภาพซ้อน หรือสูญเสียการมองเห็นบางส่วน
- F - Face (ใบหน้า): ใบหน้าผิดรูป ปากเบี้ยว ยิ้มไม่เท่ากัน
- A - Arms (แขน): แขนอ่อนแรง ยกแขนไม่ขึ้น หรือแขนตก
- S - Speech (การพูด): พูดไม่ชัด พูดไม่ได้ หรือเข้าใจคำพูดลำบาก
- T - Time (เวลา): หากพบอาการใดๆ ข้างต้น ควรรีบโทรแจ้ง