ภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ ภัยเงียบที่ไม่ควรมองข้าม

การนอนหลับเป็นส่วนสำคัญของชีวิตที่ช่วยให้ร่างกายได้พักผ่อนและซ่อมแซมตัวเอง แต่สำหรับบางคน การนอนหลับอาจไม่ได้ให้ความสดชื่นอย่างที่ควรจะเป็น อาการง่วงนอนตอนกลางวัน ปวดศีรษะหลังตื่นนอน หรือแม้แต่ตื่นขึ้นมากลางดึกโดยไม่ทราบสาเหตุ อาจเป็นสัญญาณของ “ภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ” (Obstructive Sleep Apnea: OSA)

ภาวะนี้เป็นปัญหาสุขภาพที่เกิดจากการอุดกั้นทางเดินหายใจ ทำให้ร่างกายได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ ส่งผลต่อคุณภาพการนอนและอาจนำไปสู่โรคร้ายแรง เช่น ความดันโลหิตสูง เบาหวาน โรคหัวใจ และโรคหลอดเลือดสมอง

ในบทความนี้ เราจะพาคุณไปรู้จักกับภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับอย่างละเอียด ตั้งแต่สาเหตุ อาการ การวินิจฉัย และแนวทางการรักษา เพื่อช่วยให้คุณหรือคนใกล้ตัวสามารถป้องกันและรับมือกับภาวะนี้ได้อย่างเหมาะสม

ภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับคืออะไร?

ภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ เป็นความผิดปกติที่เกิดขึ้นเมื่อทางเดินหายใจส่วนบนถูกปิดกั้นบางส่วนหรือทั้งหมดเป็นระยะเวลาสั้น ๆ ระหว่างการนอนหลับ ส่งผลให้เกิดการหยุดหายใจชั่วคราวหลายครั้งตลอดคืน

กลไกการเกิดภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ

• ในช่วงที่เรานอนหลับ กล้ามเนื้อบริเวณคอและลำคอจะคลายตัว
• เมื่อกล้ามเนื้อเหล่านี้หย่อนลง อาจทำให้ทางเดินหายใจตีบแคบลง
• หากตีบแคบมากจนลมหายใจผ่านได้น้อยหรือไม่ผ่านเลย สมองจะสั่งให้ร่างกายตื่นขึ้นกะทันหันเพื่อกลับมาหายใจใหม่
• วงจรนี้อาจเกิดขึ้นซ้ำหลายครั้งในคืนเดียว ทำให้การนอนหลับถูกขัดจังหวะ

ผลที่ตามมาคือ ร่างกายได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ ซึ่งอาจส่งผลต่อระบบหัวใจและหลอดเลือด ทำให้เกิดภาวะเรื้อรังและความเสี่ยงต่อการเกิดโรคร้ายแรง

อาการของภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ

อาการในตอนกลางคืน

• กรนเสียงดังผิดปกติ
• มีคนสังเกตเห็นว่าคุณหยุดหายใจเป็นช่วง ๆ ระหว่างนอน
• นอนกระสับกระส่าย ตื่นบ่อยตอนกลางคืน
• เหงื่อออกมากตอนกลางคืน
• ตื่นนอนแล้วรู้สึกหายใจไม่อิ่ม หรือมีอาการสำลัก
• ปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืน

อาการในตอนกลางวัน

• ตื่นนอนตอนเช้ารู้สึกปวดศีรษะ
• คอแห้ง ปากแห้ง
• ง่วงนอนมากผิดปกติระหว่างวัน
• สมาธิสั้น ความจำลดลง
• อารมณ์แปรปรวน หงุดหงิดง่าย
• รู้สึกอ่อนเพลียตลอดทั้งวัน

อาการเหล่านี้อาจส่งผลต่อประสิทธิภาพการทำงานและคุณภาพชีวิตโดยรวม หากไม่ได้รับการรักษา อาจเพิ่มความเสี่ยงต่ออุบัติเหตุจากการขับขี่หรือทำงานกับเครื่องจักรกลหนัก

สาเหตุและปัจจัยเสี่ยง

1. โครงสร้างทางเดินหายใจ

• ผู้ที่มีทางเดินหายใจแคบผิดปกติ เช่น ลิ้นไก่ยาว ต่อมทอนซิลโต
• คนที่มีกรามเล็ก หรือขากรรไกรล่างสั้น

2. น้ำหนักตัวเกินมาตรฐาน (โรคอ้วน)

• ไขมันสะสมรอบลำคอทำให้ทางเดินหายใจตีบแคบ
• โรคอ้วนสัมพันธ์กับภาวะดื้อต่ออินซูลิน ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงของ OSA

3. อายุและเพศ

• พบในเพศชายมากกว่าเพศหญิงประมาณ 2 เท่า
• มักเริ่มแสดงอาการเมื่ออายุมากกว่า 40 ปี

4. พฤติกรรมเสี่ยง

• สูบบุหรี่ และดื่มแอลกอฮอล์ก่อนนอน
• ใช้ยาระงับประสาทหรือยานอนหลับ
• นอนหงาย ทำให้แรงโน้มถ่วงดึงเนื้อเยื่ออ่อนในลำคอลงมาปิดกั้นทางเดินหายใจ

การวินิจฉัยภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ

หากคุณสงสัยว่าตัวเองมีภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ ควรพบแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัย ซึ่งมักทำโดย

• การซักประวัติและตรวจร่างกาย
• การตรวจการนอนหลับ (Polysomnography: PSG) เป็นการตรวจโดยใช้เครื่องมือติดตามคลื่นสมอง การเคลื่อนไหวของดวงตา อัตราการเต้นของหัวใจ ระดับออกซิเจนในเลือด และรูปแบบการหายใจระหว่างนอนหลับ