KIN

 

โรคสามเกลอหัวแข็ง (NCDs)" บรรยายโดย พ.ท. นพ. ชนปิติ สิริวรรณ

การดูแลสุขภาพผู้สูงอายุรับมือกับ "โรคสามเกลอหัวแข็ง"

การก้าวเข้าสู่ยุคสังคมผู้สูงอายุของไทยนั้น เป็นสัญญาณที่บอกให้เราต้องตระหนักถึงความสำคัญของการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุมากยิ่งขึ้น โดยเฉพาะการรับมือกับกลุ่มโรคที่มักพบในผู้สูงอายุ ซึ่งเรียกกันว่า "โรคสามเกลอหัวแข็ง" ประกอบด้วย โรคอ้วน โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง และภาวะสูงอายุ บทความนี้จะพาคุณไปทำความเข้าใจในโรคเหล่านี้ รวมถึงแนวทางในการดูแลผู้สูงอายุเพื่อป้องกันและจัดการกับโรคได้อย่างมีประสิทธิภาพ

 

โรคอ้วนในผู้สูงอายุ

โรคอ้วนเป็นหนึ่งในโรคที่พบได้บ่อยในผู้สูงอายุ และเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญของการเกิดโรคเรื้อรังอื่นๆ เช่น โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง และเบาหวานชนิดที่ 2 ซึ่งอาจทำให้คุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุลดลง

 

การประเมินภาวะอ้วนในผู้สูงอายุสามารถทำได้หลายวิธี โดยวิธีที่นิยมใช้มากที่สุดคือการวัดดัชนีมวลกาย (BMI) ซึ่งหากมีค่า BMI อยู่ระหว่าง 25-30 ถือว่าน้ำหนักเกิน และหากมีค่า BMI มากกว่า 30 จะถือว่าเป็นโรคอ้วน นอกจากนี้ การวัดเส้นรอบเอวยังเป็นอีกหนึ่งตัวบ่งชี้ที่ดีของความเสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือดในผู้สูงอายุ

 

การดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะอ้วนควรเริ่มต้นจากการควบคุมอาหาร โดยเน้นการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ลดปริมาณแคลอรี่ และควบคุมปริมาณไขมัน การส่งเสริมให้ผู้สูงอายุออกกำลังกายอย่างเหมาะสมกับวัย เช่น การเดินเร็ว ว่ายน้ำ หรือกิจกรรมที่ช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อและกระดูก ก็เป็นสิ่งสำคัญ นอกจากนี้ การปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับการใช้ยาหรือการรักษาทางการแพทย์อื่นๆ ก็อาจเป็นทางเลือกที่ดีในการจัดการกับภาวะอ้วนในผู้สูงอายุ

 

โรคเบาหวานในผู้สูงอายุ

เบาหวานเป็นโรคที่พบได้บ่อยในผู้สูงอายุ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเบาหวานชนิดที่ 2 ซึ่งมักสัมพันธ์กับภาวะอ้วนและการขาดการออกกำลังกาย การควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดเป็นสิ่งที่สำคัญมากในการดูแลผู้สูงอายุที่เป็นเบาหวาน เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น เช่น โรคไตวาย โรคหัวใจ หรือปัญหาสุขภาพอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง

 

การดูแลผู้สูงอายุที่เป็นเบาหวานควรเริ่มจากการจัดการอาหารให้เหมาะสม โดยเน้นการรับประทานอาหารที่มีดัชนีน้ำตาลต่ำ และควบคุมปริมาณคาร์โบไฮเดรต นอกจากนี้ การส่งเสริมการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอเป็นอีกหนึ่งแนวทางที่สำคัญในการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด และควรตรวจสุขภาพประจำปีเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนต่างๆ

 

ในปัจจุบัน เทคโนโลยีทางการแพทย์ได้พัฒนาไปอย่างมาก ซึ่งสามารถช่วยให้การดูแลผู้สูงอายุที่เป็นเบาหวานทำได้ง่ายขึ้น เช่น การใช้เครื่องตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดแบบต่อเนื่อง (CGM) ที่ช่วยให้สามารถติดตามระดับน้ำตาลในเลือดได้ตลอดเวลา และปรับเปลี่ยนการดูแลตามสถานการณ์จริง

 

โรคความดันโลหิตสูงในผู้สูงอายุ

 

ความดันโลหิตสูงเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญของโรคหัวใจและหลอดเลือดในผู้สูงอายุ ซึ่งการจัดการกับความดันโลหิตสูงอย่างถูกวิธีจะช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคแทรกซ้อนต่างๆ และเพิ่มคุณภาพชีวิตให้กับผู้สูงอายุได้อย่างมาก

 

การดูแลผู้สูงอายุที่มีความดันโลหิตสูงควรเริ่มจากการควบคุมอาหาร โดยเฉพาะการลดปริมาณเกลือ ซึ่งเป็นตัวกระตุ้นให้ความดันโลหิตสูงขึ้น นอกจากนี้ การส่งเสริมการออกกำลังกายที่เหมาะสมก็เป็นอีกหนึ่งวิธีในการลดความดันโลหิต เช่น การเดินเร็ว การยืดกล้ามเนื้อ หรือการฝึกโยค

 

การรับประทานยาตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัดเป็นสิ่งสำคัญในการควบคุมความดันโลหิต และควรติดตามผลการรักษาอย่างสม่ำเสมอ นอกจากนี้ ในกรณีที่ผู้สูงอายุไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยา การพิจารณาเทคโนโลยีใหม่ๆ เช่น การรักษาด้วยวิธี Renal Denervation อาจเป็นทางเลือกที่ดีในการลดความดันโลหิต

 

การออกกำลังกายสำหรับผู้สูงอายุ

 

การออกกำลังกายเป็นกุญแจสำคัญในการป้องกันและจัดการกับโรคเรื้อรังในผู้สูงอายุ การเลือกประเภทของการออกกำลังกายที่เหมาะสมกับวัยและสุขภาพของผู้สูงอายุจะช่วยให้การดูแลสุขภาพมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น

 

แนวทางการออกกำลังกายสำหรับผู้สูงอายุควรเน้นการออกกำลังกายแบบแอโรบิก เช่น การเดินเร็ว ว่ายน้ำ หรือการปั่นจักรยาน ซึ่งช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงของหัวใจและปอด นอกจากนี้ ควรฝึกความแข็งแรงของกล้ามเนื้อด้วยการยกน้ำหนักเบาๆ หรือการใช้ยางยืด เพื่อเพิ่มความยืดหยุ่นและลดความเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุ

 

การออกกำลังกายอย่างน้อย 150 นาทีต่อสัปดาห์ถือเป็นแนวทางที่เหมาะสมสำหรับผู้สูงอายุ โดยควรปรึกษาแพทย์ก่อนเริ่มโปรแกรมออกกำลังกายใหม่ โดยเฉพาะผู้ที่มีโรคประจำตัว เพื่อให้การออกกำลังกายเป็นไปอย่างปลอดภัยและได้ผลลัพธ์ที่ดี

 

การดูแลสุขภาพผู้สูงอายุให้ห่างไกลจาก "โรคสามเกลอหัวแข็ง" ไม่ใช่เรื่องง่าย แต่ก็ไม่ยากเกินความสามารถ การควบคุมอาหาร การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ การใช้ยาตามคำแนะนำของแพทย์ และการตรวจสุขภาพเป็นประจำ ล้วนเป็นองค์ประกอบที่สำคัญในการดูแลผู้สูงอายุ นอกจากนี้ การนำเทคโนโลยีทางการแพทย์สมัยใหม่มาใช้ก็สามารถช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุได้อย่างดี การให้ความรู้และสร้างความเข้าใจแก่ผู้ดูแลผู้สูงอายุก็เป็นสิ่งสำคัญ เพื่อให้ผู้สูงอายุมีคุณภาพชีวิตที่ดีและสามารถใช้ชีวิตได้อย่างมีความสุขในวัยเกษียณ